Strzyżowice, Psary - początki eksploatacji węgla w Zagłębiu.

Strzyżowice, Psary - początki eksploatacji węgla w Zagłębiu.

Postprzez Sławek w 06 Paź 2007, 21:08

Aby nie zaśmiecać topiku "Mapy górnicze sosnowca i okolic ..." gdyż temat zaczyna sie rozwijać utworzyłem nowy topik poświecony obszarowi na którym są ślady najstarszej eksploatacji węgla kamiennego w Zagłębiu ( 1789 rok :!: ).
Wstęp krótki, chętnych poszerzenia wiedzy pozwalam sobie odesłać do postu Geologa:

http://www.poszukiwanieskarbow.com/Forum/viewtopic.php?t=24765

To co dalej następuje jest kontynuacją tego co udało sią zbadać i przekazac w topiku j.w. Dla lepszego zobrazowania wstawiam ponownie mapkę interesujących nas okolic ( strzałki nie oddają stanu faktycznego lokalizacji szybów, nasze mapy wojskowe z lat 30 tych były delikatnie mówiąc do kitu)

Image

Podczas dzisiejszego pobytu w Psarach na ulicy Granicznej kolejna starsza osoba potwierdziła lokalizację szybów Teodor i sąsiedniego szybu wentylacyjnego, oraz fakt powstania zapadliska w ich rejonie,fotki poniżej:

Image
Tak wygląda hałda kopalni Tadeusz z ulicy Granicznej przy posesji 74.

Image
Teren hałdy, przy odrobinie szczęścia można wygrzebać okruchy węgla.

Image
Jeszcze raz hałda, w tle widoczny dom pod nr 74. W kierynku domu tuż przy hałdzie były zlokalizowane szyby które objęło potem zapadlisko :(

Image
Coś z tym terenem w dalszym ciagu dzieje się gdyż na obrzeżach hałdy zauważyłem rozwijający się niewielki lej zapadliskowy.

Kolejnym celem dzisiejszego dnia była lokalizacja szybu Tedeon, którego wcześniej szukałem w oparciu o nieszczęsną mapę woj. z 1931roku ( skan na wstępie) w okolicach szkoły przy ul. 1 Maja w Strzyżowicach. Szyb znalazłem ale opierając się na mapie wyrobisk górniczych z 1909 roku o której już w innych postach wspominałem. Jest on zlokalizowany ok. 400 m na południe od ulicy 1 Maja, na polach (a ściślej przy poletku buraczanym) zgodnie z likalizacją wskazaną na starej mapie górniczej. Aby tam dojść wystarczy skręcić na polną drogę przy przystanku autobusowym nieopodal kościoła. Miejsce to opisane jest na mapie z 1931 roku jako "dawna kopalnia" z oznaczeniem odwróconych młotków górniczych.
Lokalizacja potwierdzona jest przez dwóch mieszkańców wsi pracujacych dzisiaj przy swoich polach nieopodal szybu. Starszy z nich (ok. 65 Lat) powiedział że szyb był już zagruzowany jak był dzieckiem.

Image
Oto nasz szyb na końcu buraczanego pola. ( lekki wzgórek i drzewko).

Image
Widoczne gruzowisko obmurza szybu.

Image
Fragment obmurza z bliska, widoczne śruby do kotwienia wieży szybowej, są na każym narożu obmurza, szyb ma przekrój kwadratu ok. 2,5x2,5 m.

Image
Jeszcze raz z bliska.

Kolejny cel to wylot sztolni Wernera i tu było gorzej chciaż udało mi się potwierdzić lokalizację w terenie - dzisiaj sporo osób uprawiało rolę ( rozrzucało naturalny nawozik) i wiem gdzie jej trzeba szukać zimą po wytopkach.
Niestety śladów na powierzchni brak, podobno włot został całkiem zrównany z poziomem terenu przez właściciela pola przy którym był wylot sztolni do małego strumienia (Wielonka). Ale według mnie szansa na trafienie jest tylko trzeba będzie śledzić wytopki, teren przy strumieniu jest bardzo dziki i zarośnięty. Przybliżona, potwierdzona lokalizacja jest.
Do wylotu sztolni można dojść od ulicy Zwycięstwa, wzdłuż torów dawnej trasy kolei Warszawsko Wiedeńskiej i skręcić po ok. 500 m za dawnym budynkiem kolejowym na NW,schodząc w obniżenie terenu - dolinkę potoku Wielonka.
Sztolnia miała charakter odwadniający kopalnię tak jak większość budowanych wtedy sztolni i stąd jej wylot do potoku.

Image
Tu gdzieś był wylot sztolni.

Image
Potok Wielonka nieopodal domniemanego wylotu sztolni.

Image
A tu ciekawostka, w drodze powrotnej, nieopodal wylotu sztolni (ok. 200 m ) napotkałem dość głębokie niewielkie oczka wodne ( ok. 50 cm średnicy) z których sączy się strugami woda w kierunku dolinki potoku Wielonka. Po sprawdzeniu ze starą mapą okazuje sie że źródła te zlokalizowane są w rejonie kilku starych niespełna 10 metrowych szybów wentylacyjnych starej kopalni Czcionka i jednocześnie w rejonie wychodni warstw karbońskich.

Image
Droga powrotna wzdłuż torów dawnej trasy kolei W-W, widoczny jest zachowany kilkusetmetrowy odcinek starych nieużywanych już torów.

Image
Wiadukt kolejowy kolei W-W.

Jeżeli chodzi o szyb Tadeusz to porównując jego lokalizację szybu na mapie ze stanem faktycznym to dokładnie w miejscu tym jest obecnie teren nowowybudowanej stacji benzynowej przy ul. Zwycięstwa ( niedaleko skrzyżowania ulic Kamiennej i Bocznej ) i brak jego sladów na powierzchni. Dowiedziałem się także dzisiaj od jednego z mieszkańcow że o ludziach mieszkajacych przy ul. Kamiennej mówi się że mieszkają "na szybach".

Na koniec przy samochodzie rozmawiałem jescze ze starym dziadkiem który o kopalni Tadeusz nie wiedział zbyt wiele ale za to powiedział że jest na górce w Grodkowie ( wieś obok Psar) stary szyb wentylacyjny zlikwidowanej kopalni Grodziec ( :idea: ).

To by było wszysko co dotyczyło dzisiejszego rekonesansu.
Wydaje mi się że trzeba kontynuować penetrację terenu i wrócić do Psar i Strzyżowic - ale już w grupie.
Sławek
Awatar użytkownika
Sławek
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 785
Dołączenie: 17 Sie 2007, 09:56
Miejscowość: Pogoń

Postprzez admin w 06 Paź 2007, 22:14

dzięki za ciekawą relację!
Image
Image
Awatar użytkownika
admin
Site Admin
 
Posty: 1501
Dołączenie: 07 Maj 2008, 08:42
Miejscowość: Klimontów

Postprzez luk w 07 Paź 2007, 16:53

wg mapy z lat 60/70 XXw. na pólnoc od ul. Górnej i na wschód od ul. Pokoju w takim lesie znajdywal sie szyb ( na mapie "sz. wegl." ) byc moze o ten szyb chodzi ;)
Awatar użytkownika
luk
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 190
Dołączenie: 28 Sie 2006, 21:51
Miejscowość: jaworzno

Postprzez geolog w 07 Paź 2007, 20:00

bardzo ciekawy artykuł Sławku - jeden z najciekawszych moim zdaniem na Forum ! chciałem dorzucić że szyb wentylacyjny kopalni Grodziec o ile sie nie mylę nr VII jest mi znany - byłem przy jego otworze - był on przykryty metalową lub betonowa klapą której juz nie ma - zdjęcie jest w książce Ciepieli. Własnie mieszka on w Gródkowie.
obecnie jest otwór bez klapy a w środku ziemia i smieci. Obok ruiny zabudowań związanych z szybem. Poniżej rozległa hałda a w lasku oczko wodne i hałda zalany inny stary szybik. Co ciekawe na wzgórzu w poblizu jest mała jaskińka - wzmiankował o niej Mar. A sama góra zwana Parcianą w Gródkowie to słynne lotnisko szybowcowe z I połowy XXw. No i w poblizu jest ciekawa Kijowa Góra a w niej słynne szczelinowe jskinie m.in. Moherowych Beretów - sporo na ich temat + fotki napisałem na Forum Speleo. Oczywiście nie wolno zapomnieć o ruinach i podziemiach grodzieckiej cementowni. Wymarzony teren na wycieczkę ...
geolog
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 979
Dołączenie: 30 Kwi 2006, 21:24

Postprzez Sławek w 07 Paź 2007, 20:57

Proponuję w listopadzie zebrać się kto chętny i gromadką odwiedzić opisane miejsca i wspólnie poszukać więcej. W sobotę nie miałem zbyt wiele czasu ale i tak sporo udało mi się odszukać. Nie daje mi spokoju ten szyb o którym pisał Maciek i Adam242 bo szyby "główne" należące do kopalni są zlokalizowane ale o dostępności to raczej nie ma mowy, chyba żeby mieć wiertnicę i ślimaka o śr. 500 mm ale o tym to raczej można mażyć. Pewne oczekiwania należy ewentualnie wiązać ze sztolnią Wernera.
Sławek
Awatar użytkownika
Sławek
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 785
Dołączenie: 17 Sie 2007, 09:56
Miejscowość: Pogoń

Postprzez admin w 08 Paź 2007, 12:02

geolog napisał(a): podziemiach grodzieckiej cementowni.

jak wyglądają te podziemia Geologu?
da się tam wejść?
Image
Image
Awatar użytkownika
admin
Site Admin
 
Posty: 1501
Dołączenie: 07 Maj 2008, 08:42
Miejscowość: Klimontów

Postprzez geolog w 08 Paź 2007, 19:21

sa to obetonowane pomieszczenia częściowo zalane - dość ciekawe, oczywiście - wejść się da tylko trzeba uwazać bo sporo tu progów, studzienek itp - łatwo mozna gdzieś wpaść i nie wyjść.
geolog
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 979
Dołączenie: 30 Kwi 2006, 21:24

Postprzez Płatek w 08 Paź 2007, 21:00

Powierdzam,byłem widziałem.Bardzo wielki opuszczony teren i wydaje mi się że trochę niebezpieczny.
Awatar użytkownika
Płatek
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 672
Dołączenie: 12 Lip 2006, 19:57
Miejscowość: gołonóg

Postprzez Sławek w 08 Paź 2007, 22:45

W takim razie wracamy na teren Psary - Strzyżowice - Grodków :)
Sławek
Awatar użytkownika
Sławek
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 785
Dołączenie: 17 Sie 2007, 09:56
Miejscowość: Pogoń

Postprzez Sławek w 13 Paź 2007, 20:20

Podczas kolejnego pobytu w Psarach tym razem przy ulicy Zwycięstwa udało mi się zlikalizować najważniejszy chyba ze starych szybów w tych okolicach - szyb Tadeusz ( 40,5 m gł ). Podczas poprzedniego rekonesansu dowiedziałem sie tylko o jego przybliżonej likalizacji związanej ze stacja benzynową. Rzeczywistość okazała sie trochę inna szyb położony jest troszkę dalej w alei parkowej tuż obok wspomnianej stacji.
Dzięki uprzejmości mieszkańca Psar który mieszka tu od dawna ( na przeciwko parku, ogrodnictwo pod nr 93) i doskonale jest zorientowany gdzie były stare szyby w tej części miejscowości lokalizacja tego szybu stała się pewna.

Oto poniżej pośrodku alejki, prowadzacej do pomnika ruskiego sołdata, w połowie jej długości jest szyb Tadeusz. Obecnie pozostało pom nim lekkie zagłębienie po zapadlisku przykryte płytami chodnikowymi ( na zdjęciu odgrzebane liście).

Image

Dla orientacji sam pomnik:

Image

A to dom pobliskiego ogrodnika przy ul. Zwycięstwa nr 93:

Image

Oprócz Tadeusza ogrodnik wskazał mi na swoim polu ( ok. 30 m za posesją ) lokalizację dwóch starych szybów prawdopodobnie wentylacyjnych ( oba są na starej mapie) z których jeden zapadł się ok. 4 lata temu i wypływa teraz z niego struga charakterystycznej rdzwej wody.
Wokoł szybów na polach gleba jest licha bo jak stwierdził ogrodnik pod spodem jest łupek ( a więc wychodnie karbonu).
Głębokość tego szybu wynosiła wg mapy ok. 5,5 m:

Image

oraz zapadlisko po szybie z daleka:

Image

Następny szyb jest ok. 30 m na W i obecnie jest to niewielkie suche zapadlisko z którego wyrasta krzew:

Image

Poruszyłem z ogrodnikiem temat eksploracji tych szybów w latach 80. Zaprzeczył aby kiedykolwiek oba szyby były dostępne oraz że nikt w celu ich spenetrowania nie odwiedzał go. Wspomniał też że drugi z szybów na jego polu był zawalony już w czasach jego dzieciństwa.

Na tym pozostałości po górnictwie nie koniec, od strony wschodniej terenu stacji benzynowej a więc niedaleko od szybu Tadeusz są nieużytki które przez okoliczną ludność nazywane są "słone wody". Są to rozległe niecki i kanał o stromych skarpach oraz jedno oczko wodne o śr. ok. 8 m. Nazwa kojarzy się ze słonym charaktem niektórych wód kopalnianych. Mogą to być pozostałości osadników przykopalnianych do których odprowadzano wody dołowe.
W miejscu tym okoliczna ludność wybierała tez glinę - zdjęcia "słonych wod" poniżej:

Image

Image

To też "słone wody", z dna jednego z osadników wystaje dziwna kulista na końcówce rura o śr ok 100 mm - nie mam pojęcia do czego mogła służyć :

Image

Na koniec moje spostrzeżenie niezbyt optymistyczne - otóż teren okoliczny jest bardzo wilgotny, zdażają sie wycieki wód "z podziemi"
( szyb na polu ogrodnika, oczka wodne, źródła na dziwnych dziurach powyżej sztolni Wernera) , węgiel zalega dość plytko. To wszystko sprowadza mnie do przypuszczenia że wyrobiska podziemne kopalni Tadeusz w Psarach są zatopione :( . Być może nastąpiło to stosunkowo niedawno, po zawaleniu przez właściciela pola wylotu sztolni Wernera która odwadniała wyrobiska kopalni do potoku Wielonka i zatamowaniu odpływu wody z podziemi.
Sławek
Awatar użytkownika
Sławek
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 785
Dołączenie: 17 Sie 2007, 09:56
Miejscowość: Pogoń

Postprzez geolog w 13 Paź 2007, 21:14

Też mi się nasuwa takie spostrzeżenie że wyrobiska moga być zamulone i zawodnione jesli chodzi o te "płaskie tereny" ale Sławku widze że chyba nie penetrowałeś terenu bezpośrednio za domami na wzgórzu w Strzyżowicach - chodzi mi to wzgórze na prawo jadąc od Bedzina gdzie odchodzi droga na Dąbie - właśnie tu za domami właściwie jeszcze w ogrodzie są jakies stare hałdy i dół wygladajacy być może na zapadlisko szybu. Nie sprawdzałem tego dokładnie i na mapie. Ale własnie tu ewentualnie szyb mógłby byc dostępny i niezawodniony i o ile sie nie mylę własnie o tym miejscu mógł wspominać Adam jak byliśmy przy Kronenbergu choć był bardzo tajemniczy. Penetrowałem trochę te miejsca ale trzeba by dokładniej wypytac miejscowych. Te hałdy - porosniete trawa sa dośc dobrze widoczne jadąc "pyrzowicka drogą" z Bedzina.
geolog
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 979
Dołączenie: 30 Kwi 2006, 21:24

Postprzez Sławek w 14 Paź 2007, 09:18

Jakbyś mógł opisać przypuszczalną lokalizację w oparciu o mapkę z początku postu to byłbym wdzięczny.
Ponadto mam pewną uwagę wychodnie karbonu w Strzyżowicach najdalej na północ sięgaja ok. 100 m na N od szybu Teodon i nie dochodzą do ulicy 1Maja.
Sławek
Awatar użytkownika
Sławek
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 785
Dołączenie: 17 Sie 2007, 09:56
Miejscowość: Pogoń

Postprzez geolog w 14 Paź 2007, 10:39

To jest ten rejon otoczony elipsą:
Image
geolog
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 979
Dołączenie: 30 Kwi 2006, 21:24

Postprzez Sławek w 14 Paź 2007, 11:49

Jest to poza zasięgiem wyrobisk Tadeusza ale sprawdzić faktyczne warto jeżeli faktycznie są tam hałdy.
Spróbuję wyskoczyć w tygodniu.
Sławek
Awatar użytkownika
Sławek
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 785
Dołączenie: 17 Sie 2007, 09:56
Miejscowość: Pogoń

Postprzez Sławek w 17 Paź 2007, 17:53

Udało mi się dzisiaj ponownie zawitać do Psar.
Zgodnie z sugestią Geologa sprawdziłem wzgórze i okolice przy ulicy Belnej. Miałem szczęście porozmawiać na temat górnictwa niezależnie z dwoma starszymi panami ( ok. 70 i 80 lat) mającymi swoje pola w tym rejonie Psar i których rodziny mieszkały tutaj od pokoleń.
Obaj doskonale byli zorientowani w lokalizacji kopalń w Psarach i Strzyżowicach.
Obaj wykluczyli istnienie szybów na polach za zabudowaniami przy ulicy Belnej a wzgórze i lokalne pagórki są naturalnym wyniesieniami wymnikającymi z obecności skał wapiennych w tym rejonie. Wspomniany przez Maćka dół okazuje się być wyrobiskiem po wybieraniu wapienia na potrzeby gospodarcze mieszkańców. Według informacji obu panów nie ma i nie było na wzgórzu przy ulicy Belnej starych szybów ani hałd będących pozostałością po wydobyciu węgla.
Natomiast na polu jednego z nich ( p. Białas posesja obok zakladu betoniarskiego ) cztery lata temu istniał jeszcze szyb lecz uległ on zawaleniu a następnie powstałe zapadlisko było zasypane. Przed zawaleniem szyb był dostępny. Prwadopodobnie to on był eksplorowany i wskazany w latach 80 przez sąsiada - p. Ciszka ( nieżyjącego już) . Obok już na polu sąsiada znajdowały się zabudowania kopalni. Rozmowa z tym człowiekiem była o tyle istotna, że wskazał mi lokalizację szybu na swoim polu okazało się że jest to opisywany wcześnie szyb Teodor przy ulicy Granicznej, wskazał też hałdę o której wcześniej pisałem. Wspomniał także że jego dziadek był dozorcą ( dawniej rodzaj osoby dozoru - przodowego) na dole w tej kopalni i stąd jego wiedza na temat kopalni Tadeusz. W dalszej rozmowie potwerdził mi także lokalizację wcześniej opisywanego szybu na polu w Strzyżowicach ( Tedeon) przy czym w okolicach tego szybu istniała jescze przed wojną duża hałda którą rozebrali potem Niemcy do budowy nasypu kolei do Grodźca ( widoczny obecnie przy polach obok szybu ).
Na koniec rozmówca dorzucił że szkoda że nie przyjechałem cztery lata temu bo wtedy szyb na jego polu był doskonale odsłonięty.

Dzisiaj tylko jedno zdjęcie ze znanym już widokiem pozostałości hałdy przy szybie Teodor kopalni Tadeusz.

Image
Sławek
Awatar użytkownika
Sławek
Klimontowiak
Klimontowiak
 
Posty: 785
Dołączenie: 17 Sie 2007, 09:56
Miejscowość: Pogoń

Następna

Powróć do Kopalnie, sztolnie, bunkry, lochy...

Kto jest na forum

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 1 gość

cron