Kopalnia „Mars"
Była największą kopalnią węgla w Łagiszy. Na polach górniczych eksploatowanych przez tę kopalnię już wcześniej, wiatach 1910-1914 istniała kopalnia „Alma" (założona przez Spółkę „Alma"). W 1920 r. nieczynną kopalnię „Alma" nabyło Towarzystwo Górniczo-Przemysłowe „Saturn" i uruchomiło kopalnię „Mars" w 1921 r. Kopalnia „Mars" eksploatowała na głębokości 40-95 m. Wybierano tam pokłady o grubości 1,0 do 2,0 m, należące do grupy pokładów florowskich (od nazwy kopalni „Flora", gdzie po raz pierwszy zaczęto eksploatować te pokłady). Złoże udostępnione było upadowymi i szybem wentylacyjnym. Pokłady węgla wybierano systemem filarowym, filarowo-zabierkowym i komorowym z zawałem stropu. W latach 1927-1939 część pokładu 816 (F I) o grubości 2,0 m wybierano z podsadzką hydrauliczną. Kopalnia posiadała maszyny elektryczne, urządzenia wentylacyjne i odwadniające. Sortownia wyposażona była w płuczkę. Z uwagi na czysty i dobry jakościowo węgiel, z kopalni „Mars" chętnie nabywali go indywidualni odbiorcy furmankami. Przez długie lata w kopalni pracował inż. Antoni Strzałkowski, pełnił funkcję zawiadowcy (1921-1941). Wydobycie w kopalni: w 1938 r. wyniosło 1405801, w 1943 r. (wskutek rabunkowej eksploatacji prowadzonej przez Niemców) osiągnęło wydobycie maksymalne - 153041 t. Kopalnia „Mars" jako odrębna jednostka była czynna do czerwca 1945 r., kiedy przyłączono ją do kopalni „Paryż" w Dąbrowie Górniczej. (Od 1 stycznia 1946 r. do kopalni „Paryż" przyłączono). Też nieczynne kopalnie: „Reden", „Koszelew", „Flora" pod wspólną nazwą Kopalnia Węgla Kamiennego „Generał Zawadzki"). „Mars" była ostatnią kopalnią węgla na terenie Łagiszy. Zamknęła jednocześnie 71-letni okres udokumentowanej historii górnictwa węglowego łagiskich kopalń. Napewno okres wydobywania węgla w Łagiszy jest dłuższy, bowiem już przed 1874 rokiem istniała kopalnia „Bory" („Biskupi Bór").
Kopalnia „Aleksander"
Założona została w 1874 r. i należała d Macieja Stochelskiego i Zendla Zmigroda. Prowadziła eksploatację do 1886 r., przy czym w 1886 r. występowała pod nazwą „Andrzej". Znajdowała się na terenie Starej Łagiszy na nadaniu górniczym „Aleksander". Było to jedno z nadań należących do kopalni węgla „Antoni". Maksymalna produkcja 300-400 ton/ rok. Założona w 1875 r. przez M. stochelskiego kopalnia „Maciej", późniejsza „Flora" w okresie lat dziewięćdziesiątych XIX w. do 1914 r. powiększyła się o przyłączenie do niej 7 kopalń, w tym także kopalni „Aleksander".
Kopalnia „Andrzej III"
Uruchomiono ją w 1905 r. Administrację pełnił inż. Stanisław Wrzosek. Biuro kopalni mieściło się w Zagórzu. Zarząd techniczny sprawował zawiadowca kopalni - inż. Józef Chełmicki, buchalterem był R. Feist. Kopalnia zatrudniała 320 robotników. Stosowano w niej silniki o łącznej mocy 80 HP (KM). W 1901 r. kopalnia korzystała ze szpitala będzińskiego za opłatą jednego rubla dziennie od chorego. Miała kasę wsparcia, łaźnię, ambulatorium, pomoc lekarską. Eksploatacja prowadzona była w latach 1906-1918 i 1929-1930 na polu górniczym należącym do Towarzystwa Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich. Początkowo dzierżawił ją Józef Wrzosek. Od 1913 r. do 1918 r. Towarzystwo Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich eksploatowało na własny rachunek, a w latach 1929-1930 przejściowo wznowiła eksploatację spółka pod nazwą Kopalnia Węgla Kamiennego „Andrzej III". Udziałowcami tej spółki byli: Stanisław Olszewski, Sa-lamon Łaznowski, Salamon Żmigród. Kopalnia „Andrzej III" w latach 1929-1935 eksploatowała pokład 819 (F II) o grubości 0,7 m do 0,75 m, zalegający na głębokości około 60 m. Złoże to udostępniono dwoma szy-bikami, jednym o głębokości 13,2m i drugim o głębokości 16,7 m oraz upadową „Piotr". Później, po roku 1930, przyłączono tę kopalnię do kopalni „Lipno". Wydobycie maksymalne w 1912 r. 57446 t, w 1913 r., 44136 t. W 1909 r. kopalnia wraz z innymi znajdującymi siew rękach drobnych wytwórców (13 kopalń węgla kamiennego i 6 kopalń węgla brunatnego) dała 6% wytwórczości ogólnej (314958 t). Lokalizacja kopalni „Lipno" uwidoczniona jest m.in. na mapie wojskowej, sztabowej z lat 30 XX w., na której poza tą kopalnią uwidocznione są też i inne kopalnie łagiskie, tj. „Łagisza" (zapewne kopalnia „Antoni"), oraz kopalnia „Nordman", należąca do Spółki Akcyjnej Przemysłu Górniczego „Łagisza", a także kopalnia „Mars".
źródło:
http://lagisza.rox.pl/
Może dodam jeszcze, że w rejonie skrzyżowania ul. Odkrywkowej i Świerczewskiego, znajdowała się kopalnia Antoni:
Kopalnia „Antoni"
Założona w 1874 r. przez Macieja Stochelskiego. Należała do M. Stochelskiego i Zendla Żmigroda. W latach dziewięćdziesiątych XIX w. przeszła na wyłączną własność M. Stochelskiego. Ten wydzierżawił kopalnię w 1893 r. hrabiom Łubieńskiemu i Ostrowskiemu. Później, na początku XX w. dzierżawili ją sosnowieccy przemysłowcy C. G, Schoen i Lamprecht. Od 1914 r. należała do zorganizowanej przez Schoena Spółki Akcyjnej Przemysłu Górniczego „Łagisza". Administracja w 1912 r.: dyr. Nordman, zawiadowca inż. Rejdecki. W 1912 r. wydobyła 1154001, miała27 silników o łącznej mocy 958 HP (KM), robotników 898. Dysponowała szkołą, łaźnią, kasą pomocy bratniej. Kiedy wyczerpały się zasoby, Schoen i Lamprech uruchomili na nadaniu górniczym „Gzichów" w kierunku południowym nadań „Kazimierz" i „Aleksander", znajdującym się na kolonii Stara Łagisza, kopalnię „Nordman". Eksploatowała grube pokłady węgla, grupy 500, tj. 501 i 510 na trzy warstwa z podsadzką hydrauliczną. Zarówno kopalnia, Antoni" jak i „Nordman" umieszczone są na mapie wojskowej, przy czym kopalnia „Nordman" oznaczona jest jako kopalnia , Antoni" (prawdopodobnie z uwagi na to, że była jednostką organizacyjną kopalni „Antoni", a właściwie Spółki Akcyjnej Przemysłu Górniczego „Łagisza". Kopalnia „Nordman" istniała w latach 1917-1926. Kopalnia „Nordman" udostępniona była szybami: „Nordman" o głębokości 39 m, „Wodny" o głębokości 37 m oraz upadowymi. Pokłady eksploatowano z podsadzką hydrauliczną, a także częściowo z podsadzką suchą. Wobec bankructwa spółki oraz zalewania szybu wodami gruntowymi, w lutym 1926 r. kopalnia ta definitywnie została unieruchomiona. Kopalnia "Antoni" zlokalizowana była na kolonii Glinice. Udostępniona siedmioma upadowymi, posiadała szyb wentylacyjny „Elżbieta", wykonany w 1897 r. o głębokości 84 m i pogłębiony w 1901 r. do 86 m. Kopalnia eksploatowała pokłady grupy 800, m.in. 805 (Fo I), 816 (F I), 833 (FIV). Głębokość eksploatacji od 5 do 220 m. Wydobycie w kopalni „Antoni": w 1894 r. - 61361, w 1900 r. 471131, w 1905 r. - 53285 t. Wydobycie uzyskane w 1905 r. stanowiło 1,5% ogólnego wydobycia przemysłu węglowego Zagłębia Dąbrowskiego. W 1908 r., uzyskano wydobycie maksymalne -115826t, a w 1913 r.-97228t.
źródło:
http://lagisza.rox.pl/
