Okres świetności górnictwa kruszcowego powoli dobiega końca.
W Zakładach Górniczo-Hutniczych „Bolesław" S.A. (dalej ZGH „Bolesław” S.A.) od roku 1992 trwa proces likwidacji kopalń, w związku z wyczerpywaniem się ich zasobów przemysłowych. W latach 1992-2002 zlikwidowana została kopalnia „Bolesław" oraz część podziemna kopalni „Olkusz". Kontynuowane będą działania polikwidacyjne, związane z rekultywacją terenów zdegradowanych działalnością górniczą oraz usuwaniem szkód górniczych wywołanych tą działalnością. Dotychczasowe próby poszerzenia bazy surowcowej nie powiodły się. Tym samym, poza już udostępnionymi zasobami i ewentualnymi ich przyrostami w trakcie rozpoznania robotami górniczymi, brak jest potencjalnych możliwości ich powiększenia. Można zatem przyjąć, że perspektywa działalności wydobywczej ZGH „Bolesław" S.A., sięgnie terminu obowiązywania koncesji na wydobycie rudy cynkowo-ołowiowej ze złóż „Pomorzany" i „Olkusz-podpoziom", tj. roku 2013.
Górnictwo rud srebra, cynku i ołowiu, swymi początkami co najmniej współczesne jest górnictwu solnemu, ogólnie uznawanemu i docenianemu w dorobku światowej kultury materialnej i przemysłowej. Zasługuje zatem na traktowanie w podobnych kategoriach.
Stąd też , w ZGH „Bolesław" S.A. podjęte zostały działania, zmierzające do utworzenia
„Kopalni Zabytkowej Górnictwa Kruszcowego", w sposób kompleksowy ujmującej
zagadnienia pielęgnowania szczytnych tradycji oraz prezentacji historii górnictwa rud srebra, cynku i ołowiu, stworzenia podstaw rozwoju masowego ruchu turystycznego w tym regionie oraz zapewnienia nowych stanowisk pracy - w miejsce traconych na skutek likwidacji lokalnego górnictwa rud cynku i ołowiu.
Prace zmierzające do uruchomienia kopalni zabytkowej, prowadzone są od kilku lat. Wypracowana koncepcja, od początku nawiązywała do wykorzystania wyrobisk, obiektów i urządzeń wyłączonych z procesu likwidacji rejonu „Olkusz" kopalni „Olkusz-Pomorzany". W tym też kierunku poszły prace analityczne i projektowe. Organizacja
kopalni zabytkowej przez ZGH „Bolesław" S.A., aktualnie znajduje się na następującym etapie:
- skompletowane zostały zbiory eksponatów dla uruchomienia muzeum górnictwa kruszcowego,
- opracowano pełną dokumentację projektowo-wykonawczą,
- wykonana, przez zespół AGH w Krakowie, pod kierownictwem prof. zw. dr hab. inż.
A. Tajdusia ekspertyza, potwierdziła możliwość i celowość wykorzystania na cele turystyczne wyrobisk, obiektów i urządzeń, wyłączonych z procesu likwidacji rejonu
„Olkusz" kopalni „Olkusz-Pomorzany" Do dyspozycji pozostaje wysoko wykwalifikowana kadra inżynieryjno-techniczna, będąca w stanie zapewnić bezpieczeństwo i fachową obsługę ruchu podziemnej trasy turystycznej.
Bazę dla powstającej Kopalni Zabytkowej, stanowić mają podziemne wyrobiska
i obiekty pozostałe po zlikwidowanym rejonie „Olkusz" kopalni „Olkusz-Pomorzany".
W jej skład wchodzić będzie:
Podziemna Trasa Turystyczna zlokalizowana na głębokości od około 80 do 100 metrów,
Muzeum Górnictwa Kruszcowego,
powierzchniowe trasy turystyczne, śladami starych, historycznych robót górniczych.
W skład Podziemnej Trasy Turystycznej wchodzą wyrobiska, obiekty i instalacje:
- szybu wentylacyjnego „Stefan" z zabudowanym urządzeniem wyciągowym przeznaczonym do zjazdu i wyjazdu grup turystycznych,
- komór przyszybowych: wywrotów, pomp, rozdzielni głównej oraz materiałów wybuchowych, wraz z podszybiami szybów „Bronisław" i „Stefan", na póz. + 238,
- podszybia szybu „Stefan", komór: napraw wozów (saletrolu), zajezdni elektrowozów oraz dworca osobowego północnego na poziomie + 251,
- drogi przewozu szynowego bez trakcji przewodowej w przekopie głównym + 251, na odcinku 500 m. do dworca osobowego południowego,
- układu chodników: poszukiwawczego 322 i 389, transportowego 325 i 325/1 oraz wentylacyjno-ucieczkowego południowego, stanowiącego rejon stałej ekspozycji stosowanych systemów eksploatacji.
W zaadaptowanych pomieszczeniach budynku lampiarni i byłej stacji ratownictwa górniczego, zlokalizowane zostanie Muzeum Górnictwa Kruszcowego. Podstawę ekspozycji muzealnej stanowią zbiory dokumentujące tradycje górnicze rejonu, gromadzone dotychczas przez wiele lat w salach szkoły górniczej na tzw. Skałce.
Zaprojektowano również trasy wycieczkowe powierzchniowe, które umożliwią zwiedzającym zapoznanie się z reliktami starego, historycznego górnictwa okresu wydobycia srebronośnej galeny (kopalnie sztolniowe) i utlenionych rud cynku (kopalnie galmanu), zachowanymi do dzisiaj w sąsiedztwie miasta Olkusz.
Przystosowanie, prowadzone z zastosowaniem techniki górniczej, na cele turystyczne obejmuje następującą grupę podziemnych wyrobisk :
szyb Stefan na odcinku od rzędnej zrębu + 338 m n.p.m, do rzędnej + 251 m n.p.m wysiadania z klatki wyciągowej,
podszybie szybu „Stefan" na poziomie + 251,
przekop główny w poziomie + 251, na odcinku od szybu „Stefan" do dworca osobowego północnego.
komora napraw wozów (późniejsza komora saletrom) w poziomie + 251,
komora zajezdni lokomotyw w poziomie + 251,
dworzec osobowy północny w poziomie + 251,
odcinek przekopu głównego w poziomie + 251, pomiędzy dworcami osobowymi pomocnym i południowym (przejazd pociągiem osobowym).
dworzec osobowy południowy w poziomie + 251,
chodnik wentylacyjno-ucieczkowy południowy w poziomie + 251,
chodnik poszukiwawczy 322 (część wschodnia) w poziomie + 251,
chodniki transportowe 325, 325/1 w poziomie + 251,
chodnik poszukiwawczy 389 wraz z chodnikami podpółkowymi nr 5, 6, 7 w poziomie + 251,
upadowa schodowa łącząca poziom + 251 z poziomem + 238,
przekop główny w poziomie + 238, od upadowej schodowej do szybu „Bronisław" i dalej do komory pomp,
komora pomp głównego odwadniania nr l w poziomie + 238,
przekop pod szyb „Stefan" w poziomie + 238,
komora materiałów wybuchowych w poziomie + 238,
podszybie szybu „Stefan" na rzędnej + 238 m n.p.m.,
szyb „Stefan" na odcinku od rzędnej + 238 m n.p.m. wsiadania do, do rzędnej + 338 m n.p.m. wysiadania z klatki wyciągowej.
Opracowana koncepcja, a następnie Projekt Kopalni Zabytkowej, zweryfikowany został (na okoliczność możliwości jej utworzenia), przez zespół pracowników naukowych Akademii Gómiczo-Hutniczej w Krakowie, pod kierownictwem prof. dr hab. inż. A. Tajdusia, który wykonał 2005 roku Opracowanie w zakresie możliwości utworzenia Podziemnej Trasy Turystycznej na bazie wyrobisk i obiektów pozostałych po kopalni „Olkusz".
Z przeprowadzonej analizy: warunków gómiczo-geologicznych, stanu przewietrzania, zagrożenia wodnego i bezpieczeństwa pożarowego wynika, że brak jest możliwości wystąpienia poważniejszych zagrożeń tak dla wyrobisk, obiektów i urządzeń Podziemnej Trasy Turystycznej, jak również i dla uczestników grup turystycznych, przebywających
w granicach ich rozprzestrzenienia.
Należy podkreślić, że koncepcja adaptacji wyrobisk, obiektów i urządzeń pozostałych po likwidacji kopalni „Olkusz", opiera się na założeniu wykorzystania w niezmienionym stanie: układu przewietrzania wyrobisk podziemnych, układu ich odwadniania, dróg przewozu szynowego, czynnych wyrobisk komorowych oraz zainstalowanych w nich maszyn i urządzeń. Takie podejście, wykluczające zmiany w ustabilizowanym układzie w/w, jeszcze wykorzystywanych elementów kopalni „Olkusz", stwarza realne przesłanki dalszego, bezpiecznego ich funkcjonowania.
Cały proces adaptacji wyrobisk i ich utrzymania, ze względu na rozmiar, powinien być objęty przepisami Prawa geologicznego i górniczego, o których mowa w § 1 ust. 1 zmienianego rozporządzenia.
http://www.kadra.org.pl/miesieczniksz.a ... pis2=ZGH...