PODZIEMIA BĘDZIŃSKIE
Położenie: Będzin, Góra Zamkowa, Wyżyna Śląska, Woj. Śląskie.
Wysokość otworów: 300m.n.p.m.
Ekspozycja Otworów: N i S.
Długość: 680m.
Deniwelacja: 25m.
Opis Dojścia: Dwa otwory podziemi zlokalizowane są przy głównej drodze Czeladź – Dąbrowa Górnicza, obok Alei H. Kołatają około 350 metrów na wschód od zamku Będzińskiego i kościoła. W skarpie skalnej i oddalone są od siebie o 60 metrów.
Trzy pozostałe otwory znajdują się po przeciwnej stronie Góry Zamkowej w pobliżu ulicy Podzamcze. Pierwszy mieści się około 70 metrów na zachód od murów cmentarza w niepozornym zagłębieniu w skarpie ziemnej. Następne dwa położone są około 200 metrów dalej schodząc drogą na zachód w dół. Za cmentarzem żydowskim (Kirkut) i ruinami budynku poniżej muru skalnego. (W listopadzie 2003 roku dwa dostępne otwory podziemi zastały zasypane, a pozostałe trzy są już od bardzo dawna zawalone i nie możliwe do pokonania.)
Opis Podziemi: Otwór I to jedyne jeszcze miejsce do przekopania się i dostania najprostszym sposobem do wnętrza Podziemi Będzińskich. Od otworu numer I prowadzi w głąb prosty korytarz, który w partiach wstępnych rozdziela się na dwie odnogi, po czym z powrotem łączy się w jeden prosty ciąg. Około 20 metrów od wejścia na ścianach korytarza i w podłożu znajdują się pęknięcia powstałe prawdopodobnie w skutek szkód górniczych pobliskiej już nieczynnej kopalni węgla kamiennego. Po 30 metrach korytarz doprowadza do odnogi z lewej strony, która kontynuuje się dalej w głąb podziemi, w linii prostej obetonowany, główny ciąg rozwija się jeszcze na długość 80 metrów. W końcówce przechodzi przez odgradzające ściany jak i z prawej tak i z lewej strony korytarza, po czym wychodzi na powierzchnię do otworu III, obecnie zasypanego w listopadzie 2003 roku i niedostępnego do przejścia. Tuż przy odnodze w środkowej części korytarza głównego na podłożu spotyka się nacieki w postaci małych (wys.5cm.x szer. 2,5cm.) stalagmitów. Lewa odnoga to również obetonowany korytarz z ładnymi stalaktytami (makarony) w stropie, największy z nich osiągał 32 cm. długości niestety został zniszczony przez poszukiwaczy przygód. W prawo a następnie w lewo odchodzą korytarze przypominające swym wyglądem cyfrę „8”i podobne są do sztolni gdyż stropy i ściany podtrzymywane są przez stare zbutwiałe stemple. Prawa ósemka posiada w stropie wiecznie cieknącą wodę, lewa jest bardzo mocno zagruzowana na dnie przez odpadłe od stropu duże bloki skalne. W stronę południowo- zachodnią prowadzi korytarz doprowadzający do zawału, za którym znajduje się otwór II. W okolicy zawału w stropie zwisają korzenie krzewów i traw, wskazujące na bardzo bliski kontakt z powierzchnią. Na korzeniach przylegają krople wody przypominające wyglądem perły, na ścianach występuje polewa z białego mleka wapiennego. Od ósemki z zawaliskiem po stronie zachodniej w ścianie u podnóża wypływa czasami, okresowe źródło zalewające pobliskie przestrzenie. W kierunku północnym od źródła prowadzi opadający stopniowo w dół korytarz dochodzący do Wielkiej Szczeliny. Pęknięcie to powstało prawdopodobnie w skutek szkód górniczych, jego dostępna wysokość dochodzi do 13 metrów. Szczelina w prostopadłym swym sąsiedztwie od zachodu doprowadza do Partii Jaskiniowych. Partie te reprezentowane są przez potężne bloki skalne na dnie, a w końcówce mieści się ceglany murek z wysoką salką. W tej części podziemi jako jedyne pod względem występowania w obiekcie znajdują się nacieki grzybkowe. Z pod Wielkiej Szczeliny korytarz główny prowadzi w stronę północną, a następnie dzieli się na dwie odnogi wprost i w lewo. Prosto idzie korytarz z podłożem wyboistym zamknięty na końcu zawałem, za którym mieści się otwór IV. Lewy ciąg to szeroki i wysoki korytarz długości 50 metrów zakończony litą skałą. Prawdopodobnie a wszystko na to wskazuje prace eksploatacyjne zostały w tym miejscu niedokończone, o czym świadczy wykuty otwór V z krótkim korytarzykiem zamkniętym po przez zawał na końcu. Przypuszczalnie był to celem połączenia korytarza z otworem wlotowym. Przy końcu tego ostatniego korytarza znajduje się stary wagonik służący do transportu urobku. Korytarz ten nazwano Partie Z Nietoperzami gdyż hibernują tu zimą w szczelinach i stropie. Całe podziemia posiadają bardzo dużo obmurowanych wnęk niewiadomego pochodzenia.
Szata Naciekowa: stalaktyty(makarony), stalagmity, mleko wapienne, grzybki naciekowe.
Namulisko: podłoże gliniaste w środkowej części z gruzem skalnym, przy otworach humusowe.
Flora: Na stemplach występuje pleśń, w korytarzach rosną w zupełnych ciemnościach na podłożu okresowo nieliczne grzyby.
Fauna: Nietoperze nocek duży, oraz spotyka się sensacyjnie jak na te tereny Wyżyny Śląskiej pojedyncze gatunki podkowca małego, ćmy, komary.
Historia Poznania: Pierwsza wzmianka o podziemiach zawarta jest w książce „Będzin przez wieki” ( W. Błaszczyka 1982r.). W roku 1995 zostały opisane i pomierzone przez M. Pwełczyka na łamach biuletynu „Jaskinie Wyżyny”. Następnie pomierzone i opisane przez M. Bąka na łamach kwartalnika Przyroda Górnego Śląska w 1999r.(plany z 1998r.) W 2002r. opisane pobieżnie w Aktualnościach Będzińskich. Otwór I zasypany został na zlecenie władz miasta Będzina w 03.06.1997r., następnie w listopadzie 2003r. również władze miasta Będzina zleciły zasypanie jedynego dostępnego otworu III co spowodowało niemożliwość dostania się do podziemi. W lutym 2004r.otwór I od strony ulicy Kołatają zostaje częściowo podkopany i Podziemia Będzińskie znów są dostępne. Prawdopodobnie Podziemia Będzińskie miały służyć za magazyny broni wojskom niemieckim podczas drugiej wojny światowej. Niestety cel został nieosiągnięty ze względu na koniec wojny i wycofanie się armii niemieckiej z ziem polskich.