Fot. Najstarszym miejscem wydobycia uranu w Czechach i na świecie jest Jachymów, w którego kopalniach od 1516 r. wydobywano m.in. rudy srebra, kobaltu i niklu - fot. ARC
Najstarszym miejscem wydobycia uranu w Czechach i na świecie jest mający 3 tys. mieszkańców Jachymów, położony w południowej części Rudaw na północ od Karlowych Warów. Złoże to rozsławiło się tym, że w jego rudzie Maria Skłodowska-Curie i Pierre Curie opisali w 1898 r. dwa nowe pierwiastki chemiczne – polon i rad. Od 1516 r. do 1945 r. wydobywano tu rudy srebra, kobaltu i niklu, a od połowy XIX w. także uranu.
W 1520 r. król Ludwik Jagielloński nadał osadzie prawa miejskie oraz nową nazwę Dolina Świętego Joachima (po niemiecku Sankt-Joachimsthal, wcześniej osada nazywała się Konradgrünn). W 1533 r. liczący 18 tys. mieszkańców Jachymów stał się drugim co do wielkości miastem Królestwa Czeskiego, zaraz po Pradze. Od 1518 r. w tutejszej mennicy bito monety królewskie, które nosiły nazwę Joachimsthaler Gulden, stąd też wzięła się nazwa talar, a później dolar. Dzięki swojej jakości i dużej zawartości srebra szybko stały się ważną jednostką monetarną ówczesnej Europy. W XVII w. mennicę przeniesiono do Pragi.
Wpierw barwniki i szkło
XIX wiek rozpoczął nowy rozdział w historii Jachymowa, związany z wydobyciem uranu. Początkowo w latach 1853–1908 uran z Jachymowa był wykorzystywany do produkcji barwników szkła i porcelany. W 1864 r. w kopalni Svornost wytrysło źródło, które stało się zalążkiem przyszłego uzdrowiska wykorzystującego radioaktywną wodę. Na początku XX wieku powstają pierwsze domy uzdrowiskowe. W 1912 r. otwarto najbardziej znany z nich Radium Palace. W czasie II wojny światowej złożami uranu zainteresowali się Niemcy, a po jej zakończeniu Związek Radziecki. Do 1962 r., Związek Radziecki z tutejszych złóż pozyskiwał uran jako surowiec techniki nuklearnej.
„Piekło Jachymowa”
Ten okres należy też do najczarniejszych okresów w historii Jachymowa i całej Czechosłowacji. To tutaj po II wojnie światowej zsyłano z przyczyn politycznych tysiące ludzi do morderczej pracy. Wielu z nich nie przeżyło fatalnych warunków pracy. O tamtych wydarzeniach przypominają nie tylko opuszczone obozy i szyby, ale także szlak naukowy „Piekło Jachymowa”. Szlak długości 8,5 km wiedzie od Jachymowa poprzez kopalnie „Svornost”, „Eduard”, obozy Svornost, Nikolaj, Elias, Rovnost do ruin zamku Freudenstein. Przy każdym z tych miejsc umieszczona została tablica pamiątkowa, informująca turystów o wydarzeniach sprzed półwiecza.
Koniec wydobycia uranu na potrzeby Związku Radzieckiego przynosi odrodzenie się Jachymowa jako miejscowości uzdrowiskowej.
W 1975 r. do użytku zostaje oddane nowoczesne sanatorium Behounka, a 17 lat później sanatorium Curie. Wody termalne zawierające radon wykorzystywane w miejscowym, światowej sławy uzdrowisku czerpie się nadal z kopalni „Svornost”. W tutejszym uzdrowisku leczy się stany zapalne i pourazowe narządów ruchu, zaburzenia przemiany materii i choroby nerwowe. Ośrodek prowadzi także terapię pacjentów w podeszłym wieku.
Arkadiusz Markowskij
22.06.2008 12:30 Źródło: NETTG.PL
